Max Porter schrijft op zo’n gemakkelijke manier over rouw dat het bijna nonchalant overkomt (bijna). Porters veelstemmige, speelse debuut gaat over hoe een man, kenner van het werk van dichter Ted Hughes, met zijn zoontjes achterblijft na het verlies van zijn vrouw. ‘Hiha het hele huis zwaar in de rouw, dooie moeder waar je maar keek, kleurpotloden, autootjes, jassen, rubberlaarzen, allemaal onder een laag verdriet’. Hij beschrijft de trits mensen die wordt aangezwengeld zodra de dood ergens haar botte intrede doet: de lasagnebrengers, de sentimentelen, de plakkers, de wegblijvers. Maar bij dit gezin klopt nog iets anders aan: een kraai. ‘Ik ga pas weer weg als je me niet meer nodig hebt’, kraste de zwarte vogel. Dit verhaal maakt niets mooier dan het is, maar wel ongemakkelijker, grappiger, absurder, en tegelijkertijd is dat ook hoe rouw kan zijn.

Historicus Olesya Khromeychuk bestudeerde de Oekraïense geschiedenis tot ze er zelf onderdeel van werd: haar broer stierf aan het front door een Russische granaatscherf. ‘De beelden van de invasie verdwijnen al snel in een vergaarbak in ons brein met daarop het label "algemene ellende die net niet dichtbij genoeg komt",’ schrijft de Nederlands-Oekraïense auteur Lisa Weeda in het voorwoord. Maar Khromeychuk doet het tegenovergestelde. Haar verhaal trekt de lezer aan de haren naar de keukentafel van een rouwende zus en moeder, en beveelt je zacht doch streng: ‘Zit, en luister. Want dit is er gebeurd.’

‘Een requiemroman’ noemde A. F. Th. Van der Heijden zijn werk toen het uitkwam, en inmiddels is het een klassieker waar je niet aan kunt ontkomen. Terwijl je er misschien wel aan wílt ontkomen – en dat heeft niets te maken met de dikte van het boek (633 pagina’s), maar alles met de inhoud ervan. Tonio willen uitlezen betekent soms geploeter, maar wel prachtig geploeter. Het is alsof je in een tunnel staat zonder licht aan het einde; of er is misschien wel licht maar wáár dan en je hoopt zo dat het lichter wordt. En daarom wil je toch lezen hoe Van der Heijden en zijn vrouw Mirjam Rotensreich hun 21-jarige zoon bij een verkeersongeluk verliezen, en hoe het dan verder gaat als er iets gebeurt waarvan bijna elk mens denkt te weten: ik zou niet verder kunnen. Van der Heijden schrijft, zo zei hij ooit, tegen de pijn. De lezer merkt al snel: zijn pijn is overdraagbaar.

Er zijn weinig mensen die uit zichzelf zouden zeggen dat ze zich identificeren met een krekel, schildpad of nachtuiltje. Tot dichter Toon van Tellegen in deze dichtbundel, met verzameld werk, iets over die schildpad vertelt, hoe die achterom kijkt en zijn vriend ziet staan, terwijl de zon schijnt, de wind waait, en de vriend roept naar de schildpad: ‘Schildpad! Wacht op mij!’ Tellegen kent de dieren in zijn gedichten menselijke eigenschappen toe, zoals het vermogen om te rouwen, te mijmeren, te voelen, te praten, en empathie te tonen. En door die personificatie zijn de schildpad, de krekel of het nachtuiltje tot iets heel essentieels in staat: ons troosten.

Een existentieel boek met essays, dagboekfragmenten en gedichten over Lieke Marsmans op handen zijnde dood. Wanneer die dood dan komt, dat doet er eigenlijk niet toe: wat er in de tussentijd gebeurt, dát doet er toe. Marsman laat ons zonder grotesk drama zien hoe hoop en lijden elkaar afwisselen, maar dat de hoop het uiteindelijk wint (misschien was de hoop, zonder het lijden, wel nooit zo sterk geweest). Haar openheid, die niet alleen samenvalt met kwetsbaarheid maar ook met zelfspot, leert ons hoe het is om degene te zijn om wie ooit gerouwd gaat worden (maar laat dat ooit alsjeblieft nog heel lang duren, tot het moment dat die planeet gevonden is, ze erheen kan, gezond kan terugkeren, om ons op aarde nog meer met de neus op onze sterfelijkheid te drukken – en op het geluk dat we hebben als we gezond zijn).